Yüksek kira artışlarının etkisi ile rekor düzeye ulaşan enflasyonun büyük şehirler ve kıyı bölgelerde çok daha sert hissedilmesi, tersine göçe yol açtı.

Sağlıktan perakendeye kadar birçok sektörde istihdam edilenler, yaşam maliyetinin daha düşük olduğu Anadolu’ya yöneldi. Eylül ayında daha da artması beklenen çalışan göçünün, önümüzdeki dönemde eleman bulma sıkıntısına yol açması bekleniyor. Sektör temsilcileri, söz konusu göçü durdurmak için çalışanlara yönelik kira ve lojman gibi desteklerin bir an önce devreye alınması gerektiği vurguladı.  Dünya’dan Leyla İlhan- Yener Karadeniz-Merve Yiğitcan’ın haberine göre Türkiye’de son aylarda hızla artarak haziran ayında yüzde 78,62 ile son 24 yılın rekorunu kıran enflasyon, büyük şehirler ve turizm bölgelerinde yüksek talebe bağlı olarak çok daha sert hissediliyor. Bu da söz konusu bölgelerde hayatın daha pahalılaşması anlamına geliyor.

Fiyat artışlarının en sert hissedildiği alanlardan biri de konut kiraları… En son temmuz ayında gerçekleşen asgari ücret zammına rağmen fahiş oranlarda artan kiralar, İstanbul gibi büyükşehirler ve Antalya gibi kıyı bölgelerde yaşamı daha da zorlaştırıyor. Söz konusu gelişmelerin Türkiye genelinde en yüksek kira bedeline sahip olan Muğla, Antalya ve İstanbul gibi kentlerden, doğu illerine kira kaynaklı göçe yol açtığı belirtiliyor.

İstanbul Mahrumiyet Bölgesine Dönüştü

Gayrimenkul sektörüne yönelik analiz hizmeti sunan endeksa.com’un verilerine göre haziran ayı itibariyle ortalama kiralar son bir yılda Muğla’da yüzde 73 artarak 14 bin 937 TL’ye, Antalya’da yüzde 310 artarak 10 bin 397 TL’ye ve İstanbul’da yüzde 168 artarak 8 bin 107 TL’ye çıktı. Yüksek kira artışları, bir dönem en cazip bölgeler arasında gösterilen bu büyükşehirlerin memur ve düşük gelirler için adeta mahrumiyet bölgesine dönüşmesine yol açtı. Bu durum tersine göçü hızlandırırken, aynı zamanda çalışmak için büyükşehirlere gelmek isteyenleri de durdurdu.

Lojman İçin Kollar Sıvandı

Artan göç, perakende sektöründen tekstil sektörüne kadar emek yoğun birçok sektörde işçi bulma sorunlarının artmasına yol açtı. Bu bölgelerde faaliyet gösteren birçok şirket ise bu olumsuz durum için harekete geçti. Sağlık sektöründe faaliyet gösteren bazı oyuncuların lojman yapımı için kolları sıvadığı öğrenilirken, benzer desteklerin artması gerektiği dile getirildi. Birçok sektör temsilcisi, göçün yaşandığı bu kentlere yeniden cazibe kazandırmak için lojman yapımı, kira desteği, kooperatif modeliyle kiralık ev yapımı veya öğrenci yurdu gibi yetişkinlerin kalabileceği yurtların yapılması gerektiğini ifade etti.

“ABD’de Öğretmen Çekmek İçin Kira Yardımı Yapılıyor”

İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu ve Yönetici Ortaklarından Ahmet Büyükduman, kamu çalışanları için yüksek kiraların bulunduğu bölgelerin artık mahrumiyet bölgeleri haline geleceğini, bu nedenle bu bölgelerde kamuda daha fazla bekar çalışanın istihdam edileceğini savundu. Onların da iki-üç kişi bir araya gelerek ev tutma yoluna gideceğini anlatan Büyükduman, ya da yetişkin yurdu gibi yurt veya otellerde kalma yoluna gideceğini ileri sürdü. Sürecin devam etmesi halinde kamunun okullara öğretmen bulmasının zorlaşacağını kaydeden Büyükduman, “ABD’de belediyeler öğretmen çekmek için lojmanlar yapıyor. Kiraların 2 bin ila 3 bin dolar olduğu yerlerde iyi öğretmenleri çekmek için 500 dolarlık kira yardımı veriyorlar” dedi. Büyükduman, eskiden yoksun bölgelerde kamunun çalışanları için lojman yaparken, günümüzde ise Muğla, Antalya gibi kiraların çok yüksek olduğu bölgelerde Merkez Bankası’nın fiyat endeksi baz alınarak bölgesel bazlı kira desteğinin verilebileceğini ya da lojman yapımının gündeme alınması gerektiğini söyledi. Öte yandan Ahmet Büyükduman, Bodrum, Marmaris ve Muğla gibi bölgelerin aynı zamanda birer emeklilik alanları olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Bu kişilerin sahildeki mevcut evlerini kiraya verip, memleketlerine gitme ihtimali olabilir. Dolayısıyla eskiden büyükşehirlerden sahillere emekli göçü vardı, şimdi ise sahillerden iç bölgelere emekli göçü olabilir.”

“İstanbul’da Olan Gitmek İçin Elinden Geleni Yapıyor”

İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa da, aşırı derecede artan kiralardan dolayı İstanbul gibi bölgelerin başta memurlar olmak üzere bir sürgün bölgesine dönüştüğünü kaydetti. “Memur en fazla 10 bin lira maaş alıyor ancak İstanbul’da 7 bin ila 8 bin TL’den aşağı kiralık ev yok. Lojmanların satılması da olumsuz etkiledi. O yüzden kimse İstanbul’a gelmek istemiyor. İstanbul’da olan da gitmek için elinden geleni yapıyor” dedi. Bu nedenle insanların ya bulundukları evi ya da ili değiştireceklerini kaydeden Aşa, mutlaka arzın yükseltilmesi gerektiğine dikkat çekti. Kamuya ait meskenlerin bu alanda değerlendirilebileceğini aktaran Aşa, “Örneğin Atatürk Havalimanı bu amaçla kullanılabilir. Çünkü eylülde öğrenciler de gelecek. Bu şekilde yetişkinlerin kalacağı yurtlar artırılabilir” dedi.