Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, YÖK’ün iş güvenliğini Fen Bilimleri çatısı altında bağımsız bir bilim alanı olarak tanımlaması gerektiğini vurguladı.

Uçan, şu an yalnızca Sosyal Politika başlığı altında yer alan bu alanın, akademik ilerleme ve doçentlik süreçlerinde yetersiz kaldığını belirtti. Ayrıca, sanayi deneyimi olan uzmanlara da ders verebilme imkânı tanınmasını önerdi.

İş Güvenliği Uzmanlar Derneği (İSGDER) Başkanı ve A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Osman Sayar’la iş güvenliği uzmanlarının sorunları ve raylı sistemlerin afet acil durumlardaki işlevselliğine dair konuşuldu.

2009 yılında iş güvenliği uzmanları tarafından kurulan İş Güvenliği Uzmanlar Derneği (İSGDER), yapılan tüm yasal düzenlemelerde aktif rol alarak siyasi ve sivil toplum baskısı oluşturmak, yaşam güvenliği eğitimlerini hiç bir destek almadan topluma yönelik olarak sürdürmek, Avrupa’daki iş güvenliği uygulamalarını inceleyerek ülkemize entegre edilmesi için gerekli olan çalışmaları yapmak gibi çok önemli sorumluluklara sahip bir dernek.

“İş Güvenliği Uzmanları Maalesef Önemli Sorunlar Yaşamakta”

İş güvenliğinin toplumun tüm kesimini ilgilendiren bir konu olduğuna değinen Sayar, “iş güvenliği, iş kazalarının ve mesleki hastalıkların önlenmesi konusunu esas alır. Bu konunun pratik uygulayıcıları da sahada bulunan iş güvenliği uzmanlarıdır. Bu kadar önemli sorumluluklara sahip olan iş güvenliği uzmanları maalesef önemli sorunlar yaşamakta. Bunların en başında da haksız yere yargılanma sorununu söyleyebiliriz. Bir iş kazası meydana geldiğinde ilk akla gelen iş güvenliği uzmanı oluyor. Böyle bir algı var ve bunun yanlış olduğunu ifade etmek istiyorum. İş güvenliği uzmanı her şeyden önce işveren değildir ve iş güvenliği alanında bir bütçeye sahip değildir. Ayrıca iş güvenliği uzmanının talimat verme yetkisi de yoktur. O sadece işverenin danışmanı pozisyonundadır bir nevi. Yani rehberlik ve danışmanlık hizmeti verir.” dedi.

“Bildirim Hakkı Tanınması Gibi Düzenlemeler Gerekli” 

Bunlara rağmen olası bir kazada neden iş güvenliği uzmanları tutuklanıp o kazanın sorumlusu gibi gösteriliyor, anlamak mümkün değil. Onların bir günah keçisi gibi görünmesi kabul edilir bir durum değildir. Bir diğer soruna gelirsek; iş güvenliği uzmanı ücretini işverenden alır, yani bir firma çalışanıdır. Böyle olduğu halde bazı acil ve özel durumlarda firmalardan kaynaklı sorunları ilgili bakanlıklara ulaştırmakla yükümlü. Yani ücretini aldığı işvereni bakanlığa bildirmesi gerçekten çok sıkıntılı bir durum. Burada mevzuatlarla bazı düzeltmeler yapılması gerekiyor. Bildirimlerin gizliliği ve bildirim yükümlülüğü değil de bildirim hakkı tanınması gibi düzenlemeler gerekli.” şeklinde görüşünü söyledi.

Raylı sistemlerde afet acil durum yönetimi hakkında konuşan Sayar;

“Ülkemizdeki iş güvenlik kültürü pozitif alana geçme konusunda bir eşik üstünde diyebiliriz. Bu eşiği aştığımız anda birçok şey de düzelecektir. Ama acil durum ve afet yönetimi konusunda maalesef istenilen durumun çok uzağındayız. Dolayısıyla raylı sistemler hem bu anlamda hem de taşımacılık anlamında İstanbul ve tüm Türkiye’de çok önemli işlevleri olan sistemler. İBB’ye ait Metro İstanbul A.Ş. İstanbul’da lokomotif yapı durumunda. İstanbul’da 241km’lik bir ray ağına sahip. Bunun dışında da yaklaşık 140 km’lik ağıyla Ulaştırma Bakanlığı bulunuyor. Çalışan sayısı ve geniş ağlarıyla çok ciddi bir sorumluluğa sahip özellikler taşıyor raylı sistemler.

“Bu sistemlerin olası bir afet durumunda ciddi bir lojistik görevi bulunmakta. Bu görevini AFAD ve AKOM’la koordineli olarak yerine getirecek. Bu raylı sistemler 9 şiddetindeki depremlere dayanıklı ve Amerikan standartlarına göre yapılmakta. Bu çok önemli. Yine bu raylı sistemlerin ayrıldığı hatlarda yılda 2 kez doğal afet tatbikatları gerçekleştirilmekte.”

“Richter ölçeğine göre 3 şiddetine kadar olan depremlerde raylı sistemler işlerine devam ediyor. 3-6 arası şiddetinde bir deprem olursa tüm raylı sistem hattı ilgili mühendisler tarafından kontrol ediliyor ve raporlanıyor. Kriz masası bu raporların gerekliliği konusunda karar çıkarıyor. 6 veya üstü şiddetteki depremlerde ise sistem tamamen durduruluyor ve varsa iyileştirilmesi gereken noktalar için derhal çalışmalar başlatılıyor.” dedi.

“Talep Halinde Bütün Kurumlarla Çalışırız”

İSGDER olarak özellikle iş güvenliği konusunda bütün kurumlarla iş birliği yapmak istediklerini kaydeden Sayar; “Bu konuda hiçbir talebi geri çevirmeyiz. Çünkü insan değerlidir, iş güvenliği önemlidir.” diyerek bu sorunu çözmek için çalışmak istediğini dile getirdi.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarıyla sanayide adını duyuran Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS), bu yıl dokuzuncusunu düzenlediği “İş Güvenliğinin Yıldızları Ödülleri” kapsamında başarılı projeleri ödüllendirdi. Anadolu Isuzu, projeleriyle öne çıkarak birincilik ödülüne sahip oldu.

MESS, 2015 yılından beri “yeni nesil sendikacılık” anlayışıyla, iş sağlığı ve güvenliği alanındaki çalışmaları desteklemeye devam ediyor. MEXT Teknoloji Merkezi aracılığı ile sanayide yapay zeka destekli İSG uygulamalarının yaygınlaşmasını hedefleyen projelere destek veriyor.

Bununla birlikte her yıl kapsamlı bir değerlendirme süreci ile üyelerinin arasındaki başarılı İSG projelerini ödüllendiriyor ve sektörde “sıfır kaza” kültürünün yaygınlaşması için teşvik ediyor.

İSG Haftasında Ödüller Sahiplerini Buldu
Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) tarafından bu yıl 9’uncusu düzenlenen “İş Güvenliğinin Yıldızları” ödülleri sahiplerini buldu. MESS üyesi iş yerlerinde hayata geçirilen başarılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) projelerinin değerlendirildiği yarışmada 270 başvuru arasından 33 proje ödüle layık görüldü.

53 Bin Kişilik Oylama Süreci
Projeler, teknik komitenin ön değerlendirmesinin ardından 53 bin kişinin katıldığı halk oylaması ve jüri puanlaması ile belirlendi. Beş farklı kategoride verilen ödüller, İSG Haftası kapsamında açıklandı.

5 Kategori Arasında 33 Ödül Verildi

• Davranış Odaklılar kategorisinde birinci Oyak Horse Mak. Ekip. Tic ve San. A.Ş. olurken tavsiye edilen uygulamalarda Çimtaş Boru İmalatları ve Tic. Ltd. Şti. ve Formiva Otomobil A.Ş. tarafından yürütülen projeler oldu.

• Bütünsel Sağlık Yönetimi kategorisinde birinci Coşkunöz Kalıp Makina San. ve Tic. A.Ş. oldu. Tavsiye edilen uygulamalarda da Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş. ve Simens Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin projeleri oldu.
• Dijital İSG Kategorisi’nin birincisi Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. iken Borçelik Çelik Sanayii Tic. A.Ş. ve İmer-L&T İş Makinaları A.Ş sahipli projeler tavsiye edildi.
•  İSG Özel Ödülü 1-499 Çalışanı Olan İş yerleri kategorisinde  birinci T .K.G. Adapazarı Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. seçilmişken tavsiye edilen uygulamalar Beyçelik Gestamp Teknoloji ve Kalıp San. A.Ş. ve Pimsa Otomotiv Tekstilleri San. Tic. A.Ş tarafından geliştirilen projeler oldu.
•  İSG Özel Ödülü 500-1499 Çalışanı Olan İş Yerleri kategorisinde  birincisi Aka Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve tavsiye edilen uygulamalarda Olgun Çelik San. ve Tic. A.Ş. ve Schneider Elektrik Sanayi ve Tic. A.Ş. tarafından geliştirilen projeler yerini aldı.
•  İSG Özel Ödülü 1500’den Fazla Çalışanı Olan Olan İş Yerleri kategorisinin birincisi Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. olurken tavsiye edilen uygulamalar Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. ve BSH Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş. tarafindan geliştirilen projeler oldu.

Projelerin saha çalışanları tarafından önerildiği ve değerlendirildiği  İSG Elçileri kategorisinde ise 15 firmaya ödül verildi.

Liste şu şekilde:

1. Anadolu Isuzu Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş.

2. Arçelik A.Ş.

3. Borusan Birleşik Boru Fabrikaları San. ve Tic. A.Ş.

4. Bosch Sanayi ve Ticaret A.Ş.

5. BSH Ev Aletleri San. ve Tic. A.Ş.

6. Coşkunöz Metal Form Makina Endüstri ve Tic. A.S.

7. Erdemir Çelik Servis Merkezi San. ve Tic. A.Ş.

8. Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş.

9. Noksel Çelik Boru Sanayi A.Ş.

10. Orau Orhan Otomotiv Kontrol Sistemleri Sanayi A.Ş

11. Oyak Renault Otomobil Fabrikaları A.Ş.

12. Tesca Diniz Turkey Tekstil ve Koltuk Komponentleri San. ve Tic. A.Ş.

13. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası A.Ş.

14. Türk Demirdöküm Fabrikaları A.Ş.

15. Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş